Je wilt zwanger worden

Als je een kinderwens hebt dan is het heel belangrijk dat je je lichaam optimaal voorbereidt op een zwangerschap. Ten eerste is dat noodzakelijk om zwanger te kunnen worden en ten tweede wil je dat je lichaam optimaal in staat is om tijdens de zwangerschap je kindje al het benodigde mee te geven, zodat het een goede start kan maken als het wordt geboren. Maar wat nu als je niet zwanger wordt? 

Het is normaal dat het een paar maanden tot een jaar duurt voordat een vrouw zwanger raakt. Zeker na gebruik van de anticonceptie pil. Maar de vruchtbaarheid van mensen is de afgelopen jaren flink gedaald. Bijna iedereen kent wel een stel dat met IVF bezig is, omdat het op de natuurlijke manier niet lukt. En dan is IVF ook geen garantie dat het wel lukt. Dit veroorzaakt veel leed. Hoe komt het nu dat onze vruchtbaarheid zo afneemt? Bij ongeveer 1/3 van de gevallen is de oorzaak onbekend. 

Factoren die een rol kunnen spelen in verminderde vruchtbaarheid.

• Voeding: krijgt de man alle nutriënten binnen die hij nodig heeft om voldoende goede zaadcellen te maken en krijgt de vrouw alle nutriënten binnen die ze nodig heeft om een eisprong te hebben, waarbij deze na bevruchting kan innestelen in de baarmoederwand.

• Stress: zowel acute hoge stress als chronische stress. De hormonen cortisol (wordt aangemaakt bij stress) en progesteron (sleutels) gebruiken dezelfde receptor (slot) op cellen om hun werk te kunnen doen. Aangezien stress, dus cortisol altijd de hoogste prioriteit heeft in het lichaam, zal de cel minder progesteron opnemen. Dit verlaagt de kans op innesteling. Dit is eigenlijk een heel logisch proces: stress geeft aan het lichaam het signaal dat het niet veilig is om een kind te krijgen. Het heeft geen prioriteit, er is immers gevaar. Extreem hoge stress kan zelfs tot gevolg hebben dat je menstruatie stopt.

• De leeftijd van de vrouw die moeder wil worden. Hoe hoger de leeftijd van de vrouw, hoe lager de kans dat ze zwanger wordt. De eicelvoorraad kan opraken en eierstokken kunnen minder goed functioneren.

• Roken: rokende vrouwen hebben 33% minder kans om zwanger te worden dan niet-rokende vrouwen. Het verhoogt bij zwangerschap ook de kans op een miskraam en zwangerschapscomplicaties. Roken heeft ook een negatief effect op de spermakwaliteit.

• Straling: er zijn steeds meer onderzoeken die verbanden leggen tussen verhoogde stralingsniveaus en slechtere spermakwaliteit. Mannen dragen vaak hun mobiel in hun broekzak.

• Alcohol: dit werkt oestrogeen verhogend en bij de man ook testosteron verlagend.

• Ernstig overgewicht of obesitas (BMI hoger dan 30): dit geeft een laag chronisch ontstekingsniveau in het lichaam en is vaak deels een oorzaak van insuline resistentie (ongevoeligheid van de cellen voor dit hormoon). Beide verlagen de kans op zwangerschap.

• Ondergewicht (BMI lager dan 18): hierdoor kan de eisprong uitblijven. Is ook een hoge stresssituatie voor het lichaam.

• Vertraagde schildklierwerking: dit veroorzaakt vaak een onregelmatige menstruatiecyclus en soms blijft de eisprong weg.

• Progesterontekort: progesteron is nodig voor de innesteling van de bevruchte eicel. Hier is voldoende van nodig.

• Verhoogd oestrogeenniveau (oestrogeendominantie): dit kan leiden tot vermindering van het aantal eisprongen en daarmee ook tot een daling van het progesteronniveau.

• Verklevingen van de eileiders of verklevingen in de buikholte als gevolg van endometriose of na doorgemaakte geslachtsziekten.

• Cystes op de eierstokken door endometriose of PCOS (polycysteus ovariumsyndroom).

• Insulineresistentie of suikerziekte: cellen worden ongevoelig voor insuline, waardoor er steeds meer van wordt aangemaakt. Er is dan sprake van een verhoogd insulineniveau in het bloed. Insuline verhoogt het cortisol niveau. Wat kan leiden tot verminderde opname van progesteron in de cellen. Hierdoor is kans op innesteling kleiner. Ook verhoogt insuline het ontstekingsniveau in het lichaam.

• Hormoon verstorende stoffen: Denk aan landbouwgif, plastics, conserveringsmiddelen (bijv. in cosmetica) en stoffen die de lever belasten, zoals zware metalen. De meeste hebben een oestrogeen verhogend effect.

We kunnen niet op alle factoren invloed uitoefenen, op de meeste wel; ook al lijkt dat op het eerste gezicht niet zo.

Je kunt stoppen met roken en het drinken van alcohol. Je kunt je mobiel niet dicht op je lichaam dragen en ’s nachts wifi uitzetten. Je kunt proberen je stressniveau te verlagen. Neem tijd voor ontspanning en baken je grenzen goed af. Maar als je erg veel stress hebt waar je weinig tot geen invloed op hebt, is het raadzaam om hier hulp bij te zoeken.

Dan komen we bij een aantal factoren die met hormonen en voeding te maken hebben. En daar kun je zelf ook positieve invloed op uit oefenen.

Voeding rijk aan nutriënten

Voor de man: zink is een onmisbaar mineraal om zaadcellen te maken. Per ejaculatie wordt zo’n 2 mg zink gebruikt. Verder is voeding rijk aan omega 3 vet DHA, B vitamines en in het bijzonder vitamine B12, de mineralen selenium en magnesium, cholesterol uit verzadigd vet en arginine (een aminozuur) belangrijk. Maar ook is een optimale inname van alle andere mineralen, vitaminen en aminozuren in je voordeel. Hoe gezonder je bent hoe gezonder je sperma kwaliteit en kwantiteit zal zijn.

Voor de vrouw: Ook hier geldt weer dat je alle nutriënten in optimale hoeveelheden wilt binnenkrijgen. Bij de vrouw speelt daarbij ook de B11 vitamine folaat een belangrijke rol. Dit is niet hetzelfde als foliumzuur, wat vaak wordt beweerd. Foliumzuur is een synthetische vorm die in het lichaam nog moet worden omgezet. Dit geeft vaak problemen, waardoor er een opstapeling van foliumzuur kan ontstaan in het bloed met schadelijke gevolgen. Folaat is de natuurlijke vorm, die vooral in lever voorkomt.

Als je de anticonceptie pil hebt gebruikt voorafgaand aan je wens om zwanger te worden dan zijn er nog een paar nutriënten extra belangrijk. Het gebruik van de pil is een flinke belasting voor je lever en put nl. een aantal nutriënten uit. Dat betreft o.a.: de B-vitamines, waaronder B12, magnesium, zink, selenium en co-enzym Q10.

Verstoringen in de hormoonbalans van de vrouw

Natuurlijk is het heel belangrijk dat de geslachtshormonen in balans zijn. Dit betreft meerdere oestrogenen en progesteron bij de vrouw.

Om zwanger te worden speelt oestrogeen vooral een rol in de eisprong en de samenstelling van het slijm van de baarmoedermond om er voor te zorgen dat zaadcellen kunnen overleven. Progesteron is belangrijk voor het succesvol innestelen van de bevruchte eicel. Er moet dus voldoende, maar niet teveel oestrogeen zijn en er moet voldoende progesteron zijn. De verhouding tussen de hoeveelheid oestrogeen en progesteron is hierbij heel belangrijk.

Veel hierboven beschreven factoren hebben ook weer hun invloed op de verhouding tussen oestrogeen en progesteron:

• Alcoholgebruik: dit verhoogt het oestrogeenniveau

• Verlaagde schildklierfunctie: dit heeft oestrogeenverhoging tot gevolg en andersom heeft oestrogeendominantie weer een remmende werking op de schildklierfunctie.

• Insulineresistentie: veel schommelingen in het insulineniveau in het bloed heeft o.a. tot gevolg dat vetcellen meer vet opslaan. Vetcellen maken weer oestrogeen aan, zodat hierdoor ook het oestrogeenniveau hoger kan worden.

• Verhoogd cortisolniveau door stress: dit leidt tot verlaging van het progesteronniveau en minder opname van de aanwezige progesteron door de cellen, die het nodig hebben. Daarnaast heeft een verhoogd cortisol ook een rol in de extra aanmaak van oestrogeen.

• PCOS: er is sprake van cystes op de eierstokken en er zijn weinig menstruaties, ook is sprake van mannelijke beharing door een verhoogd testosteronniveau. Er is sprake van insulineresistentie. Vaak is er ook sprake van oestrogeendominantie.

• Endometriose: baarmoederslijmvlies bevindt zich op andere plekken in lichaamsholtes, zoals op de eierstokken en het buikvlies. Dat kan erg pijnlijk zijn tijdens menstruaties. Vaak is hierbij ook sprake van oestrogeendominantie.

• Hormoon verstorende stoffen zijn ook oestrogeen verhogend. Dit kunnen ook plantaardige stoffen zijn, zoals de fyto-oestrogenen in bijv. soja. Onderzoeksresultaten zijn nog niet eenduidig over de mate van oestrogeenverhoging.

Met voeding en evt. supplementen kun je veel invloed uitoefenen op het verkrijgen van een goede hormoonbalans, naast andere leefstijlaspecten zoals voldoende beweging, slaap en ontspanning.

Willen jij en je partner graag een kind en willen jullie je lichaam optimaal voorbereiden op een zwangerschap of lukt het niet om zwanger te worden en wil je graag (ook) met voeding de kans vergroten op een zwangerschap; sta je open voor een verandering van je voedingspatroon, dan help ik je/jullie graag met een passend voedingsadvies en begeleiding.

Neem gerust contact op voor een vrijblijvend adviesgesprek.